ازت (Nitrogen)
مشارکت در ساخت ارگانهای رویشی در گیاه
علائم کمبود ازت
- کوچک شدن اندازه بوته و برگ ها
- رنگ پريدگي برگ ها
- رنگ پريدگي و زردبرگي عمومي در سطح برگ هاي پائين بوته
- کوتاه و خاردار شدن میوه ها
- باریک و تیز شدن نوک میوه
مسموميت ازت
سميت نيتروژن با علايمی مانند ساقه هاي ضخيم و كلفت،
رنگ سير و تيره برگها كه بعضاً پيچيده نيز مي گردند ،
کوتاه شدن فاصله میان گره ها ، کوتاه شدن شاخه هاي فرعي
ا فزایش رشد طولی جوانه انتهايي ، کم شدن گل ها و ميوه ها ، توقف رشد
،پیچیدگی در برگ ها پائيني و سطحي ، ظهور نقاط شفاف بين رگبرگ ها.
و از بین رفتن كل بوته تظاهر می یابد.
اصلاح كمبود ازت
- آبياري سنگين و كنترل محيط
- محلول پاشي اوره با غلظت 2 تا 5 در هزار بر روي برگ ها
- استفاده از كودهاي ازته
فسفر (Phosphorus)
حضور فسفر براي رشد اوليه ريشه ها بسيار ضروري است
ا
علائم کمبود فسفر
كمبود فسفر
- توقف رشد
- برگ هاي جوان كوچك، خشبي و به رنگ سبز تيره متمايل به خاكستري و برگهای پيرزرد رنگ میگردند.
- رشد ریشه ها در گوجه فرنگی
اصلاح كمبود فسفر
-مصرف كودهاي فسفره در خاك است
-مصرف کود های فسفره در آب آبیاری
مسموميت فسفر
سميت فسفر بر روي بوته هاي خيارخيلي نادر است. غلظت مطلوب فسفر در برگ خيار گلخانه اي 6/0 تا 3/1درصد بر حسب وزن خشك برگهاي وسط شاخسار اصلي است. معمولاً فسفر بيشتر در برگهاي جوانتر يافت مي شود اما برگهاي سوم از نوك انتهايي بوته خيار با حداقل سطح 10 سانتي متر بهترين حالت نمونه‌برداري است. كمبود فسفر در غلظتهاي پائين تر از 3/0 يا 2/0 درصد مشاهده مي گردد.
پتاسيم (Potassium )
- پتاسيم در گياه پرتحرك است و در غلظتهاي بالا مورد نياز ا ست.
- تعديل و بالانس اسيدهاي ارگانيك در محيط داخلي سلول و ديگر آنيونهاي با بار منفي مانند سولفات، كلرايد و نيترات
- فعال كننده چندين آنزيم و كنترل كننده مكانيسم تعرق از طريق اثر بر روي سلولهاي روزنه در سطح برگها
علائم كمبود پتاسيم
- توقف رشد در حالت عمومي
- كوتاه شدن ميانگره ها و كوچك ماندن برگ ها
- کلروز میان گره ها و سبز ماندن رگبرگ ها
- ميوه ها نوك كشيده شده و عدم تکامل در قسمت دم ميوه
اصلاح كمبود پتاسيم
كوتاهترين و مطمئن ترين راه جلوگيري از كمبود پتاسيم.
تأمين منابع كافي پتاسيم در خاك در هنگام كاشت مي باشد( روش آزمون خاک). به طور مثال مصرف پتاسيم به ميزان 80 گرم در مترمربع يا از طريق آب آبياري به صورت تزريق در سيستم آبياري.
به طور مثال مصرف 300 تا 500 ميلي گرم در ليترنيترات پتاسيم (KNO3) بطور کلی در درمان کمبود موثر لست.
براي درمان عاجل ، معمولاً محصول بايستي تغذيه برگي شود. در اين هنگام از كودهاي محلول در آب مثل نيترات پتاسيم با غلظت 2 در هزار انجام مي گيرد. اگر چه تأمين كل نياز به پتاسيم از طريق برگ امكان پذير نمي باشد
کلسيم (Calcium)
- نقش در ساختمان و حفظ پايداري سلولهاي گياهي
- در صورت کمبود کلسیم تعرق به حداقل رسیده و حركت آب و به همراه آن كلسيم در آوندهاي گياه
تحت تأثير واقع مي شود.
علائم كمبود كلسيم
- ایجاد نقاط سفيدرنگ و شفاف بر روي نوك و مابين رگبرگ ها در مراحل اولیه کمبود
- كلروز يا زردبرگي بين رگبرگي
- توقف رشد بوته ها
- کوچک ماندن برگهای جوان و خمش حاشیه آنها به سمت بالا
- مرگ مریستم انتهایی.
- ضخیم و کوتاه شدن ریشه ها
- بدشکلی و بی مزه شدن میوه ها
- پوسیدگی گلگاه در گوجه فرنگی
- ایجاد لکه های فرورفته در گلگاه فلفل
اصلاح كمبود كلسيم
- آبياري سنگين و كنترل محيط
- محلول پاشي اوره با غلظت 2 تا 5 در هزار بر روي برگ ها
- استفاده از كودهاي ازته
منيزيم(Magnesium )
كمبود در خاكها به علت بالابودن پتاسيم و در اثر مصرف زياد كود پتاسيم يا
كلسيم در محيط مي باشد. كمبود در كشت هاي غيرخاكي اتفاق مي افتد
هنگاميكه ميزان منيزيم به اندازه كافي در محلول غذايي تأمين نشده باشد يا
ساير كاتيونها مثل كلسيم يا پتاسيم داراي غلظت بالايي باشد
علائم كمبود منيزيم
- ایجاد نقاط لكه اي كلروز در روی برگها
- ایجاد زردی در فاصله بین رگبرگ ها
اصلاح كمبود منيزيم
- محلول پاشي با كودهاي منيزيمي
- مصرف كود سولفات منيزيم به ميزان مورد نياز در هنگام كاشت، چرا كه بهترين راه تامين منيزيم از طريق ريشه ها مي باشد
گوگرد (Sulphur )
معمولاً به واسطه مصرف كودهاي با بنيان سولفاته مثل سولفات پتاسيم يا
سولفات آمونيوم كمبود آن به ندرت اتفاق مي افتد. استفاده يا مصرف بيش از
حد گوگرد باعث افزايش شوري محيط كشت (خاك يا غيرخاكي) مي شودو مي توان باعث كاهش جذب
موليبدن گردد.
کمبود باعث ایجاد زرد برگی عمومی و ایجاد هاله قرمز رنگ در اطراف رگبرگ ها میشود.
آهن (Iron)
براي ساخته شدن كلروفيل اساسي ترين ماده براي انجام عمل فتوسنتز در
گياه لازم است
علائم کمبود آهن
علائم روي برگهاي بسيار جوان انتهايي بوته ظاهر مي شودجوانترين برگهاي باز شده به رنگ زرد-سبز و يا زرد در آمده اما رگبرگ ها سبز باقي مي ماند. توقف رشد شاخسارها و جوانه انتهايي ایجاد حالت نكروزه و پوسيدگي بر روي برگها از علل بروز كمبود آهن تنها ميزان كم اين عنصر در خاك نمي باشد بلكه بالا بودن پ هاش در محيط ريشه، يا بالا بودن غلظت منگنز، شرايط تهويه نامناسب (غرقاب شدن) ،پايين بودن دماي بستر كشت، سنگينی بافت خاك و مرگ ريشه ها مي تواند باعث ظهور علائم مشابه كمبود آهن شود. در اين مواقع معمولاً با افزايش اكسيژن محيط ريشه، بهبود وضعيت ساختمان و بافت خاك ،مناسب كردن آبياري و هوادهي در محلول غذايي يا محيط ريشه و از همه مهمتر بهبود وضعيت تعرق و تنفس گياه باعث حل مشكل ميگردند.
مسموميت آهن
بالا بودن غلظت آهن در خاك، خود را به شكل كمبود منگنز آشکار مي نمايد
اصلاح كمبود آهن
اضافه كردن نمكهاي معدني آهن مثل سولفات آهن به خاک
اضافه كردن كلات آهن با بنيان EDDHA در خاک های قلیایی
اضافه كردن بنيان EDTA آهن نيز در محيط هاي بدون خاك محلول پاشي هاي مکرر بايستي خودداري
شود چرا كه نمكها در روي برگ تجمع يافته و ايجاد سميت مي کند.
بهترين راه حل افزايش و تسهيل شرايط جذب و كاهش خطر سوختگي نمك مي باشد.
روي (Zinc)
حضور در ساختمان چند آنزیم
تمام عناصر كم مصرف حتي روي وقتي غلظت آن در حد كمبود باشد باعث اثر روي فتوسنتز مي شوند
علائم کمبود روي
- دسترسي روي در خاك با افزايش پ هاش خاك و درصد كربنات كلسيم كاهش مي يابد.
- استفاده بيش ااز حد از فسفر و تجمع آن در خاك باعث كاهش قابليت دسترسي روي توسط گياه مي شود
- در خيار گلخانه مشخص ترين شاخص کمبود كوتاهی و روزتي شدن بوته‌هاست
- كمرنگ شدن لكه‌اي بين رگبرگي بر روي برگ هاي پائيني كه به سمت بالا پيش روی مي كند و زردبرگی
- رگبرگها سبز تيره و متمايز باقي مي ماند.
- توقف رشد.
مسموميت روي
مسموميت روی در خاکهای خيلی اسيدی با مقدار روي بالا اتفاق مي افتد.
روي شبكه رگبرگهاي برگ به رنگ سبز تيره در مي آيد و حتي سياه مي شوند.
اصلاح كمبودروي
- محلول پاشي سولفات روي با غلظت 2 در هزار
- اضافه كردن فسفات يا آهك.
مس (Copper)
براي ساخته شدن كلروفيل اساسي ترين ماده براي انجام عمل فتوسنتز در
گياه لازم است
علائم كمبود مس
- توقف يا كاهش رشد و کاهش فاصله ميانگره ها و کوچک ماندن برگ ها
- ایجاد لكه هاي زردرنگ بين رگبرگ های برگ هاي كاملاً بالغ
- سبز بي رنگ يا كم رنگ و يا برنزي شكل شدن برگ ها
- کاهش تعداد گل ها و میوه ها
- پیچیدگی برگ ها در گوجه فرنگی
معمولاً كمبود مس بسيار نادر است چراكه سمپاشي هاي داخل گلخانه براي مبارزه با قارچهاي پاتوژن بدليل محتوي مس آنها كمبود مس را برطرف مي كنند.
اما واقعاً يك مشكل جدي در كشت هاي هيدروپونيك كه پيت و يا موارد مشابه خنثي كشت مي شوند مي باشد.
مسموميت مس
به علت سمپاشي های مداوم در گلخانه ها غلظت مس معمولاً بالاست. در سيستم هاي هيدروپونيك استفاده از لوله هاي مسي در كف بستر باعث آلودگي مس مي گردد
اصلاح كمبود مس
ا - اضافه كردن 10 گرم در مترمربع سولفات مس
- در كشتهاي هيدروپونيك محلول پاشي سولفات مس با غلظت 1 در هزار (يك گرم در ليتر) مفيد است.
بر (Boron)
- عنصر بور براي انجام تقسيم سلولي و تمايز يابي بسيار مهم است.
- براي تكثير و فعاليت ريشه ها ضروري است.
- قابليت دسترس بور در خاكهاي شني (پ هاش بالا) كه اغلب به عنوان
بستر كشت در گلخانه ها بكار مي رود پائين است ،
- كيفيت آب تعيين خواهد كرد كه ميزان بور در گياه چقدر خواهد بودچرا كه منابع آب داراي مقادير متفاوتي از بور در خود مي باشند.
علائم کمبود بر
- برگهاي پائيني و وسطي بوته ها قدري زردبرگي نشان داده و شكننده مي شوند.
- مرگ قسمت جوانه انتهايي (apex)
- رشد جوانه هاي جانبي بيشتر و حالت بوته اي و چند شاخه شدن گياه مي‌باشد- برگ هاي جوان بدشكل مي شوند
- رگبرگ ها برجسته و برگ هاي مسن تر فنجاني مي شوند. برگهاي شكننده فنجاني شكل كوچك شده و زردشدن برگ هاي پائيني كه از حاشيه آنها شروع مي شود به رنگ قهوه اي در مي آيد و به سمت بالا مي پيچند ميوه هاي كوتاه با شكاف هاي طولي روي پوست خيار مشخص ترين علامت كمبود بور است
- سياه شدن نوك ريشه ها با طويل شدن آنها در كمبود شديد بور رخ مي دهد كه باعث افت عملكرد به ميزان 90 درصد مي شود و كيفيت ميوه نيز تا به حد زيادي از دست مي رود.
مسموميت بر
- مسموميت بور بيشتر تحت تأثير مقادير آن در آب آبياري است تا ميزان آن در خاك
- از آنجائيكه بور در گياه غيرمتحرك است بنابراين ابتدا در برگهاي پير علائم مسموميت ظاهر مي شود.
- زواياي برگ هاي پير سبز – زرد شده و فنجاني شكل مي شود به سمت پايين تغيير جهت مي دهد.
- نقاط نكروتيك بين رگبرگ ها توقف رشد و کوچک ماندن برگهاي بالايي و کاهش تعداد گلهاي ماده برروي انتهايي شاخساره.
اصلاح كمبود بر
- اضافه كردن اسيدبوريك به محيط كشت (حدود 2 گرم در مترمربع)
- محلول پاشي اسید بوریک با غلظت 2-1 گرم در ليتر
اصلاح مسموميت بر
- آبياري سنگين و شستشوي با آب بدون بور
- تعويض بستر كشت.
موليبدن (Molybdenum)
موليبدن در آنزيم ها دخالت دارد
در متابوليسم ازت كاملاً درگير است.
موليبدن در خاك به صورت آنيون حضور دارد. در مقابل بيشتر عناصر كم
مصرف كه به صورت در خاك حضور دارند كاتيون هستند. رفتار آن شبيه
فسفات در خاک است
علائم کمبودموليبدن
- كمبود مولیبدن در محيط هاي كشت با حالت اسيدي مثل كشت هاي هيدروپونيك اتفاق مي افتد.
- قسمتهايي از برگ هاي كامل ابتدا سبز باقي مانده و سپس حالت لكه اي يا تاول زده به خود مي گيرد.
- کوچک شدن گل ها
مسموميت موليبدن
- اين عنصر قابل جذب در مقادير بالاست بدون اينكه باعث ايجاد خسارت شوند اما براي سلامتي غلظتهاي بالاي آن مضر مي باشد
اصلاح كمبودموليبدن
- مصرف مولیبدن به مقدار 5 گرم در مترمربع در كشتهاي بدون خاك مثل پيت
- درخاكهاي شني اسيدي مصرف 150 گرم در مترمربع يا محلول پاشي موليبدات سديم با غلظت 1 در هزار
كلر(Cl)
به علت اینکه در خاک به مقدار کافی وجود دارد اغلب مشکل مسمومیت
کلر مطرح است.
سدیم(sodium)
از ديگر عناصر ضروري سديم مي باشد كه آن هم مثل كلر بيشتر به مسئله
سميت آن بايستي توجه داشت.
منگنز (Manganese )
- در فعال كردن چندين آنزيم مختلف در گياه که افزايش دهنده فتوسنتز و هورمون اكسين هستند نفش دارد.
- كمبود منگنز با كمبود آهن اشتباه مي شود چون علائم بسيار مشابه است.
علائم کمبود منگنز
- علايم كمبود منگنز بيشتر در برگها شكل مي گيرد.
- مشخص ترين علايم كمبود منگنز در مقايسه با كمبود آهن اين است كه گرچه در كمبود آهن حاشيه و رگبرگ هاي مياني در حالت پيشرفته به رنگ سبز كم رنگ يا سبز – زرد و يا زرد در مي آيد. در كمبود منگنز رگبرگ ها سبز باقي مي ماند.
- توليد لکه های نكروتيك روي برگ.
- كمبود منگنز در خاكهاي آهكي مثل شرايط ايران بسيار شايع است و در كشتهاي بدون خاك يا هيدروپونيك وقتي محصول غذايي فاقد منگنز باشد حادث مي شود.
مسموميت منگنز
- ايجاد لكه هاي زرد و سبز كم رنگ بين رگبرگ ها ی برگ هاي اوليه
- ایجاد نقاط ارغواني رنگ بر روي ساقه ها
- مسموميت منگنز معمولاً بدنبال بخاردهي و ضدعفوني خاك به وجود مي آيد كه بيشتر در خاكهاي اسيدي و در مواقعي كه حرارت دهي با دماي زياد صورت مي گيرد حاصل مي شود.
روش برطرف كردن كمبود
- محلول پاشي سولفات منگنز در خاك
درباره این سایت