گندم و جو از مرحله جوانه زنی به ازت نیاز دارند ، بطور کلی گندم در مراحل جوانه زنی ، پنجه دهی ، ساقه دهی و گلدهی (ظهور خوشه و دانه) به ازت نیاز دارد . ولیکن بیشترین نیاز گندم به ازت در مراحل پنجه زنی و ظهورخوشه و دانه است.
یکی از حلقه های فراموش شده تغذیه ازتی گندم که منجر به کاهش عملکرد دانه و کاهش مقدار پروتئین و کیفیت دانه می شود ، عدم کوددهی ازته در مرحله ظهور خوشه ودانه است.
مقادیر کود ازته محاسبه شده از طریق تجزیه خاک با در نظر گرفتن بافت خاک و مرحله رشد گندم به شرح زیر بصورت تقسیطی مصرف می شود:
در خاکهای با بافت لوم رسی شنی(S.C.L) و یا سبک تر از آن مانند S.L ، L.S , Sand یک چهارم کود قبل از کاشت ، یک چهارم در مرحله پنجه دهی ، یک چهارم در مرحله تشکیل ساقه و یک چهارم در مرحله گل دهی .
در خاکهای سنگین تر از لوم رسی شنی (S.C.L) ، یک سوم قبل از کشت ، یک سوم در مرحله پنجه دهی و یک سوم در مرحله ساقه رفتن گندم
توجه کنید : در شرایطی که مصرف کود با ماشین آلات به دلیل بلندی بوته های گندم به روش جامد در مزرعه مقدور نباشد ، مصرف کود از طریق کودآبیاری و نیز محلول پاشی بسیار موثر خواهد بود.
در مزارع دیم کلیه عملیات کوددهی و نیز موفقیت کوددهی منوط به بارندگی های مناسب در زمان مناسب است .بنابراین در تقسیط کودهای ازته در مزارع دیم نمی توان مدیریت دقیقی کرد.
در مزارع دیم بهترین تقسیط مصرف کودهای ازته ، تقسیط 2 مرحله ای آن است . نصف کود در زمان کاشت بصورت نواری و نصف دیگر کود در مرحله پنجه دهی .
اگر شرایط اقلیمی امکان مصرف کود را در مرحله ساقه دهی بدهد (وجود بارندگی موثر) بهتر است در این مرحله نسبت به مصرف سرک و یا محلول پاشی با کود های حاوی ازت اقدام نمود. لیکن کودپذیری رقم زراعی کاشته شده نیز باید مدنظر باشد.
مدیریت مصرف تقسیطی کود ازته در برخی محصولات زراعی منطقه :
چغندرقند :در خاکهای بافت متوسط کودهای ازته در 2 مرحله مصرف می شوند. نصف کود در زمان کاشت و نصف دیگر کود در مرحله تنک (6تا 4 برگی).بهتر است مصرف کود سرک همراه با سله شکنی صورت گرفته و به زیر خاک برده شود.
درخاکهای بافت سبک در 3 مرحله ، یک سوم در زمان کاشت ، یک سوم در مرحله 4 تا 6 برگی و یک سوم یک ماه بعد.
ذرت دانه ای : در خاکهای بافت متوسط تا سنگین در 2 مرحله ، نصف کود در زمان کاشت و نصف دیگر در مرحله 6تا 7 برگی.
درخاکهای بافت سبک تر در 3 مرحله تقسیط ، زمان کاشت ، مرحله 6تا7 برگی و مرحله قبل از ظهور گل های نر.
آفتابگردان: کود اوره در 3 مرحله تقسیط ، زمان کاشت ، مرحله 8 برگی بصورت سرک و قبل از گلدهی بصورت کود آبیاری.
کا : کود ازته در 3 مرحله تقسیط ، زمان کاشت ، مرحله خروج از روزت و مرحله آخر در اوایل غنچه دهی.
گیاهان جالیزی (هندوانه و.): در 4 مرحله تقسیط ، هنگام کشت ، هنگام منشعب شدن ساقه ، دقیقاً قبل از میوه دهی و بعد از تشکیل اولین میوه ها.
اهمیت محلول پاشی ازته مزارع گندم آبی :
بررسی ها و تحقیقات اخیر متخصصین علم تغذیه و حاصلخیزی خاک نشان می دهند که بخش اعظمی از کود ازته مصرف شده در مرحله کاشت گندم و بسیاری دیگر از محصولات پاییزه ، برای گیاه قابل استفاده نبوده و از دسترس گیاه خارج می شوند .چه در اوایل دوره رشد و جوانه زنی گندم بنا به دلایل زیر ازت و سایر عناصر غذایی برای گیاه قابل استفاده نبوده و بدلیل پویایی ازت در خاک این مسئله بیشتر مشهود است:
در اوایل رشد هنوز ریشه های فعال برای جذب بوجود نیامده و یا کم هستند، از طرفی دمای خاک کم بوده و مناسب برای جذب عناصر غذایی نیست.
ازت در خاک پویا است و در این مرحله شدیداً تحت آبشویی قرار می گیرد.
با عنایت به عدم کارآیی مصرف کود ازته در زمان کاشت ،امروزه در کشورهای اروپایی از مصرف کودهای ازته خودداری می کنند و بعد از استقرار گیاه در خاک (حدوداً یک ماه بعد از کاشت و جوانه زنی) اقدام توصیه کود ازته برمبنای اندازه گیری نیترات پای بوته نموده و ازت بصورت تقسیطی و سرک مصرف می شود.
برای تکمیل نیاز ازته گیاه و جبران هدر رفت ازت ، محلول پاشی کودهای ازته در زمان های مناسب اامی است.
انتخاب کود مناسب برای محلول پاشی ازته:
از میان کودهای رایج ازته ، اوره در محلول پاشی به هر دو کود سولفات آمونیم و نیترات آمونیم برتری دارد زیرا :
فشار اسمزی محلول حاصل از نیترات آمونیم و سولفات آمونیم به مراتب بیشتر از اوره بوده و در سطح با اعمال فشار اسمزی بالا منجر به سوزش برگ می شوند. ولی فشار اسمزی محلول اوره کم و خطر برگ سوزی کم است.
کودهای مناسب برای محلول پاشی ازته :اوره
مدیریت محلول پاشی کودهای ازته در مزارع گندم و جوآبی
غلظت محلول اوره – اختلاط
3در هزار همراه با سم 2,4-D
5 در هزار
5 در هزار
5 در هزار
5 در هزار
5در هزار همراه با سم فنیتریتیون
زمان مناسب محلول پاشی : مرحله مبا رزه با علف های هرز- مرحله پنجه دهی- مرحله ظهور برگ پرچم- مرحله ساقه دهی-مرحله ظهور خوشه-مبارزه با سن گندم
به منظور تامین ازت در مرحله ظور خوشه( بیشترین نیاز گندم به ازت در این مرحله است) و دانه بندی گندم ، محلول پاشی کودهای ازته در مراحل ظهور خوشه و یا در هنگام مبارزه با سن گندم به همراه سم فنیتریتیون تاکید می شود.
نتایج تحقیقات موسسه خاک و آب کشور نشان می دهد که محلول پاشی ازته در این مراحل در افزایش عملکرد کیفی و کمی گندم بسیارموثر بوده است.
در مرحله مبارزه با علف های هرز مزرعه می توان کودهای حاوی عناصر ریزمغذی را با سم 2,4-D مخلوط و مصرف نمود.
نکات فنی محلول پاشی مزارع :
محلول پاشی باید صبح زود یا عصر هنگامیکه اشعه آفتاب مایل است ، انجام گیرد.
به محلول کود یا سم تهیه شده ، ماده سیتوویت یا مایع ظرفشویی (250- 200 میلی لیتر در 1000 لیتر آب) اضافه شود.
هنگام محلول پاشی سرعت وزش باد باید حداقل باشد.
پس از محلول پاشی با حداقل فاصله زمانی آبیاری باغ انجام شود.
حرارت محیط در هنگام محلول پاشی پائین تر از29 درجه سانتی گراد باشد.
سم پاش مورد استفاده قدرت پودری کردن محلول را داشته باشد.
از سم پاش های کوچک و فاقد بهم زن استفاده نشود.
غلظت محلول های تهیه شده بر حسب X درهزار برای سطح یک هکتار است ،بنابراین محلول هزار لیتری تهیه شده باید در سطح یک هکتار مصرف شود
در مزارع گندم و جو دیم کلیه محلول پاشی ها منوط به بارندگی است. بدین معنی که در صورت عدم وجود بارندگی ، هیچگونه محلول پاشی سموم و یا کودهای شیمیایی نباید انجام گیرد.اگر بارش موثر وجود نداشته باشد ، محلول پاشیده شده بر سطح برگ محصولات با ایجاد فشار اسمزی بالا منجر به افزایش نیاز آبی محصول شده و چون رطوبت مناسب در اختیار گیاه نیست ، باعث برگ سوزی و حتی گاهاً مرگ گیاه می شود.
معمولاً به طور مثال در شرایط اقلیمی آذربایجان غربی ،ماه فروردین احتمال بارندگی زیاد است و گاهاً در اردیبهشت ماه نیز بارندگی موثر (بسته به شرایط جوی سال) اتفاق می افتد . بنابراین برای محصولات دیم امکان تغذیه برگی از طریق محلول پاشی فقط در مقطع زمانی و آن هم به شرط بارش باران وجود خواهد داشت.
زمان محلول پاشی تغذیه ازتی مزارع دیم :
در مرحله مبارزه با علف های هرز مزرعه می توان کودهای مورد توصیه را با سموم 2,4-D مخلوط و مصرف کرد ، لیکن امتحان اختلاط پذیری سم و کود ضروری است .
در مرحله پنجه دهی تا ساقه دهی نیز در صورت مشاهده علائم کمبود عناصر غذایی ، منوط به بارندگی می توان نسبت به محلول پاشی اقدام نمود.
مرحله ,، ,محلول ,کود ,ازته ,پاشی ,محلول پاشی ,در مرحله ,ازته در ,کودهای ازته ,زمان کاشت ,فشار اسمزی محلول ,قابل استفاده نبوده
درباره این سایت